• Show All

SOSYAL MEDYADA HAKARET EDEN VE SONRASINDA PAYLAŞIMI SİLENLERE KARŞI ÇÖZÜM: E- TESPİT 

Hakaret suçu, özellikle son dönemlerde internete erişim hakkının neredeyse temel haklardan sayılmasıyla birlikte son derece yaygınlaştı. Günümüzde bilgisayar ya da mobil cihazlardan internete erişimi olan herkes istediği siteye girebiliyor, istediği sosyal medya platformuna üye olabiliyor, takip ettiği kişilerin günlük yaşamlarının yakın takipçisi olabiliyor. 

Ne var ki her sosyal medya kullanıcısı bireysel ve toplumsal açıdan aynı hassaslığa ve bilince sahip değil. Diğer kullanıcıların da aslında duygu ve düşüncelere sahip gerçek kişiler olduğunu unutan kullanıcılar, ne yazık ki paylaşımda bulunurken diğer insanların kişilik değerlerine zarar vermekten geri durmuyor.

Her ne kadar sosyal medyanın etki alanının genişliğinin farkında olarak paylaşımlarımızı buna göre şekillendirsek de bizler de farkında olmadan diğer insanların kişilik değerlerine zarar veren veya zarar verilen taraf olabiliyoruz. 

Hakaret suçu, tam olarak yukarıda bahsedilen ve neredeyse her gün maruz kaldığımız kişilik değerleri ihlallerinin en yaygın hali. Sosyal medya sitelerinin üyelerine sağladığı paylaşımı “sil” veya “arşivle”, hesabı “kapat” veya “geçici bir süreliğine dondur” veya “hesabı gizle” seçenekleri, kullanıcıların diğer kullanıcılara karşı fütursuzca paylaşımlarda bulunmalarına aracı olabiliyor. 

Ancak hakaret içerikli paylaşımlarda bulunan kişilerin sonradan paylaşımlarını “silmeleri”, hesaplarını “kapatmaları” ya da “gizlemeleri” artık çözüm değil. Noterler Birliği’nin sunduğu “E-TESPİT” hizmeti ile hakaret içerikli paylaşımlar silinse dahi kayıt altına alınabiliyor. 

Bu makalede sosyal medya üzerinden bize veya bir başkasına hakaret içerikli paylaşımlarda bulunan, hakaret içerikli paylaşımların yayılmasına aracı olan ya da “direk mesaj” denilen kanallardan doğrudan hakaret eden kişilere karşı başvurabileceğimiz E-TESPİT  hizmetinden bahsedeceğiz. 

HAKARET SUÇU

Yukarıda da kısaca değindiğimiz gibi hakaret suçu, son dönemde internet ortamında işlenen suçlar arasında başı çekmektedir. Özellikle Facebook, Twitter, Instagram vb. sosyal platformlarda kullanıcıların paylaşımlarına yapılan veya doğrudan hedef göstermek suretiyle kişinin onur, şeref ve saygınlığını rencide edecek nitelikte yapılan yorumlar, açıklamalar ve küfürler hakaret suçunu oluşturmaktadır. Hakaret fiillerinin cezalandırılmasıyla korunmak istenen hukuksal değer, kişilerin onur, şeref ve saygınlıklarıdır.

Hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 125. vd. maddelerinde düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre; 

• Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
• Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir. 
• Fiilin mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıda belirtilen cezaya hükmolunur. 

Hakaret suçunun,

• Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
• Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
• Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle işlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.

• Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda bir oranında artırılır.

• Kurul halinde çalışan kamu görevlililerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi halinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır. 

• Hakaret suçunun haksız bir fiile tepki olarak işlenmesi durumunda verilecek ceza indirilebileceği gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir. 

• Hakaret suçunun karşılıklı işlenmesi halinde ise olayın mahiyetine göre taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek ceza indirilebileceği gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir. 

MAĞDUR NASIL BELİRLENİR?

Hakaret suçunun işlenmesinde mağdurun ismi açıkça belirtilmemiş veya isnat üstü kapalı gerçekleştirilmiş olsa bile eğer niteliğinde ve mağdurun şahsına yönelik bulunduğunda duraksanmayacak bir durum varsa hem ismi belirtilmiş hem de hakarette bulunulmuş sayılır. 

SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇU

Twitter, Facebook, Instagram gibi geniş kitleleri etkisi altına alan sosyal mecraların kötü niyetli kişilerce kullanılması bir çok suç türünün internet ortamında işlenebilmesine neden olmaktadır. Kullanıcıların paylaşımlarına yapılan yorumların, bizzat kişiyi hedef alan paylaşımların ya da “direkt mesaj”dan atılan mesajların kişinin onur, şeref ve saygınlığını rencide edici nitelikte olması halinde hakaret suçunun işlendiğinden bahsedilmektedir. 

Sosyal medyada işlenen ve kişilik değerleri ihlaline sebep olan diğer fiiller ve suçlar hakkında detaylı bilgi almak için "Sosyal Medyada Kişilik Hakları İhlali ve Tazminat Davaları" konulu makalemizi buradan okuyabilirsiniz. 

NOTERLER BİRLİĞİ’NDEN “E- TESPİT” HİZMETİ 

Hakaret suçunun sosyal medya üzerinden işlenmesi halinde suçun mağduru kullanıcılar hakaret içeren paylaşımların “ekran görüntüsünü” de dilekçelerine ekleyerek Savcılığa suç duyurusunda bulunabilirler. Yine hakaret içerikli paylaşımlardan dolayı mağdurlar suç duyurusunda bulunabilecekleri gibi bu suçtan dolayı herhangi bir maddi veya manevi zarara uğramaları halinde tazminat davası da açabilmektedir. 

Ancak hakaret içeren paylaşımların, paylaşımın sahibi tarafından silinmesi ve hatta sonrasındaki adli süreçte kişinin böyle bir paylaşım yapmadığını beyan etmesi mümkündür. Bu halde mağdurların sunduğu ekran görüntüleri bilirkişilerce geçmişe dönük olarak incelenmekte ancak gerçekliği ve doğruluğunun ispatı oldukça zor olmaktadır. [2]

Uygulamada mağdurların elini kolunu bağlayan bu soruna Noterler Birliği’nin getirdiği çözüm ise internet üzerinden 7/24 hizmet veren E-TESPİT sistemi oldu.

Sistem üzerinden alınan kayıtlar, tespit başvuru numaraları ile kayıt altına alınıyor. Böylece hakaret suçu mağdurları başvuru numaraları ile mesai saatleri içerisinden herhangi notere giderek, ekran görüntüleri veya indirmiş oldukları dosyalar hakkında ISLAK İMZALI ve ONAYLI E-TESPİT TUTANAKLARI hazırlatabiliyorlar. 

Bu uygulama sayesinde kişiler sosyal medya üzerinden hakarete maruz kaldıklarında öncelikle sisteme buradan giriş yaparak kendilerinden istenilen bilgileri girmek suretiyle söz konusu hakaret paylaşımını kayıt altına alabiliyorlar. [2]

Noterler Birliği’nin sunduğu E-TESPİT uygulaması ile hem ekran görüntüsü alınabilmekte hem de boyutu 5 MB’a kadar olan dosyalar indirilebilmektedir. 

• Peki ıslak imzalı ve onaylı E-TESPİT tutanaklarının hakaret suçu mağduruna faydası nedir? 

Noterce onaylanmış ve doğruluğu ispatlanmış deliller, hem soruşturma hem de kovuşturma aşamasında herhangi bir şüpheye mahal bırakmaksızın hükme esas alınabilmektedir. Uygulamada ispatı oldukça zor olan sosyal medyada hakaret suçunun Türkiye Noterler Birliği tarafından elektronik ortamda tespit edilmesi ve kayıt altına alınması, hem adli sürecin hızlanmasına hem de dosyaların bilirkişi incelemesine konu olmaksızın karara bağlanmasına hizmet etmektedir. [3]

E-TESPİT uygulamasının fazla bilinmediği ancak büyük faydalar sağladığı çok açık. Siz de sosyal medya üzerinden hakaret içerikli paylaşımlara maruz kaldığınızı, bu konuda maddi veya manevi zarar uğratıldığınızı düşünüyorsanız detaylı bilgi ve hukuki destek için bizimle buradan iletişime geçebilirsiniz.

Sağlıklı günler dileriz. 

#ankara avukat    #basın hukuku    #hukuki danışmanlık

[1] Av. Gürkan ÖZKAYA, Sosyal Medyada İşlenen Hakaret Suçunun E-Tespit İle Delillendirilmesi, İstanbul Barosu Dergisi, 2018
[2] https://e-hizmet.tnb.org.tr/tespit/public/main.xhtml
[3]Av. Gürkan ÖZKAYA, Sosyal Medyada İşlenen Hakaret Suçunun E-Tespit İle Delillendirilmesi, İstanbul Barosu Dergisi, 2018